Bir gün bir Zen keşişine, meditasyondayken ne yaptığı sorulmuş ve Zen keşişi şöyle cevap vermiş:
Hiçbir şey yapmıyorum. Sadece boş bir şekilde oturuyorum, hepsi bu.
Zen, doğu kültürlerinde (Tibet, Japonya ve Çin) meditasyon yerine kullanılan sözcüktür.
Sadece hareketsiz kal ve bil..
Zen meditasyonu, Zen keşişlerinin an’ın içinde hareketsiz kaldıkları yöntemdir. Yazarken veya okurken çok kolay görünüyor olsa da, bu dünyada yapılabilecek en zorlu şeylerden biri, hiçbir şey yapmamaktır. Eğer hareketsiz ve boş (hiçbir düşünce, hiçbir hayal, hiçbir zihinsel uyarım olmaksızın) sadece oturuyorsanız, Zen meditasyonu yapıyorsunuz demektir.
Zen meditasyonunun en önemli konusu hem hareketsiz ve sabit dururken hem de içeride nasıl boş bir şekilde olunacağıdır.
Zen meditasyon tekniği, bizim kademeli şekilde tam bir hareketsizlik ve boşluk haline/durumuna/oluşuna gelmemizi sağlar. Fakat, bunda ustalaşmak zaman gerektirmektedir. Zen meditasyonu, en kolay ve en etkili meditasyon tekniklerinden biridir. Zen meditasyonuna başlamadan önce zihnimizin doğası hakkında bazı önemli şeyleri anlamamız faydalı olacaktır. Zihnimiz (fizyolojik olarak düşünecek olursak beynimiz) iki parçadan oluşur -sağ ve sol. Beynimizin sol ve sağ yarım küresi, hayatımızdaki farklı alanlarındaki farklı yaratıcı özelliklerimizden sorumludur.
Sol yarım küre; mantık, teoloji, felsefe, matematik ve bilim gibi rasyonel durumlarla ilgilenir. Tüm düşünce süreci, sol beyinde gerçekleşir. Sağ yarım küre ise görsel ve işitsel şeylerle ilgilenir yani müzik, sanat, çizim, duygusallık, empati vb. Beynimizin sağ yarım küresi bedenimizin sol tarafından sorumlu iken, sol yarım küresi ise bedenimizin sağ tarafından sorumludur.
Beynin sağ yarım küresi, meditasyon sürecini anında kolaylaştırır. Meditasyonu bozan en önemli etmenlerin başında, düşünce süreci gelmektedir. Düşünce süreci ise daha çok beynin sol yarım küresiyle ilişkilidir. Beynin sağ yarım küresi, sonsuz yaratıcılığın kaynağıyla derinden bağlantılıdır. Bu alanda düşünceler, klasik hiç susmayan düşünce süreci olarak ortaya çıkmamaktadır, aksine yaratıcılığımızdaki anlık parlamalar olarak ortaya çıkmaktadır. Yüzeysel yazacak olursak, beynimizin sağ yarım küresi düşünmez fakat hisseder diyebiliriz. Zen meditasyonunun girişinde, beynimizin sağ yarım küresini, düşünce sürecinden özgürleşmemiz için kullanacağız. Bu yazılanlar Zen meditasyonunu yapabilmemiz için gerekli olan süreçler değil fakat meditasyona yardımcı olacak ipuçlarıdır. Şimdi meditasyon sürecine geçelim:
Bacaklarınız bağdaş ve omurganız dik olacak şekilde klasik lotus pozisyonunuzu alın.
Şimdi yukarıda yazılanlar eşliğinde, düşünce sürecinden özgür kalmamız için ufak bir yöntem uygulayacağız. Meditasyonda iyi olanlar ve düşünce süreciyle alakalı hiçbir sorun yaşamayanlar, bu kısmı es geçebilirler fakat bu sürecin yapılmasında da hiçbir sakınca yoktur. Beynin sağ yarım küresinin işlevlerinden bahsetmiştik. Beynin sağ yarım küresi, vücudun sol tarafından sorumlu olduğu için bu bilgiler ışığında, düşünce sürecinden kolayca sıyrılmamız için bedenimizin sol tarafına odaklanacağız.
Şimdi sol elinize bakın ve sol elinize odaklanın. Ardından bedeninizin sol tarafına odaklanın. Bunu sol elinize ve bedeninizin sol tarafına bakarak ya da vücudunuzun sadece sol tarafını hissederek yapabilirsiniz. Zihninize gelen düşünceleri görmezden gelin ve birkaç dakikalığına bu sürece odaklanın. Ardından sadece vücudunuzun sol tarafını hissedin. Bu süreç, beynin sağ tarafını aktive edecektir ve sonuç olarak düşünce sürecinin kaybolduğunu göreceksiniz.
Aslında amacımız sadece sabitçe durmak ve hiçbir şey yapmamak fakat düşünce sürecinin karmaşıklığından ve bu yazıları okuyan bazı dostlarımızın meditasyona yeni başladığını düşündüğümden ötürü, meditasyona yardımcı olması için süreci birkaç adıma bölüp anlatmayı uygun gördüm.
Sadece sabit durmakta ve hiçbir şey yapmamakta zorluk çekerseniz, ilk adımda ya da meditasyona başladığınız ilk zamanlarınızda nefesinizle bir şeyler yapabilirsiniz. Sadece sabit durup hiçbir şey yapmamamız için odaklanmamız, dikkatli ve konsantre olmamız ve en sonunda sadece farkında olmamız gerekmektedir. Bu yüzden ilk başta dikkat ve odak üzerinde çalışmamız çok faydalı olacaktır.
Meditasyondayken dikkat ve odaklanmamızı geliştirmemiz için nefes alıp verirken, aldığımız ve verdiğimiz nefesleri sayabiliriz. Kendinize belirli bir süre belirleyin ve o süreç zarfında sabitçe durun ve sadece nefes alıp verin ve bunları sayın. Nefes alırken 1, nefes verirken 2 , nefes alırken 3, nefes verirken 4 gibi.. Bu süreçte kendinizi gözlemleyin ve dikkatinizin dağılıp dağılmadığını kontrol edin.
Dikkat ve odaklanmanızda bir sorun yaşamadığınızı hissederseniz, bu sefer sadece ya nefes alışınızı ya da nefes verişini sayın. Burada 2 şeye dikkat ve odağımızı vermekteyiz. Birincisi nefes, ikincisi ise sayış. Daha derinlemesine alıştırmalar yapmak için şöyle şeyler deneyebilirsiniz. Nefes üzerinden konuşacak olursak, meditasyon yapıyor olduğunuz süre boyunca, nefes alış verişlerinizi bilinçli şekilde yaparken, aynı anda bilinçli şekilde nefesinizi sayabilirsiniz. Daha sonra bilinçli şekilde nefes alırken, hem nefes alışımızı hem nefes verişimizi sayacağımıza, sadece ya nefes alışı ya da nefes verişi sayabiliriz. Bir adım ötesinde ise, dikkat ve odağımızı teke indirebiliriz. Yani, bilinçli şekilde nefes alıp vermek yerine, nefesin kendi başına olmasını sağlayıp (yani siz bilinçli şekilde nefes alıp vermeyeceksiniz, beden kendiliğinden nefes alıp verecek ve nefes alıp vermeye odaklanmayacaksınız) sadece nefes alış verişleri veya sadece nefes alışı ya da sadece nefes verişi takip edeceksiniz. Dikkat ve odağımız tek şeye inmiş oldu. Dikkat ve odağımızın tek bir şeye dahil olduğu bir diğer durum ise sadece bilinçli şekilde nefes alıp vermek ve başka hiçbir şeye dikkat ve odağımızı vermemektir yani sayma kısmının olmaması.
Yukarıda yazılanları adım adım gerçekleştirmeniz çok faydalı olacaktır. 1 hafta bir şeye, diğer hafta diğer şeye odaklanmak gibi.
Sabit oturup hiçbir şey yapmamamız için belirli bir dikkat ve odak çalışmasının neden önemli olduğunu anlamışsınızdır. En nihayetinde yapılması gereken Zen meditasyonu ise sadece lotus pozisyonunda oturmak ve hiçbir şey yapmamaktır. Nefes alış verişlerimizi saymayacağız, dikkatimizi nefes sürecine de vermeyeceğiz, beden kendiliğinden nefes alıp verecek ve biz bu sürece karışmayacağız. Sessizce oturacağız ve anın farkında olacağız. Bu şekilde Zen’de olmuş olacaksınız yani nihai sabitlik ve sessizlik.
